Het stille onheil van Fernand Khnopff

In de schilderijen van de Belgische symbolist Fernand Khnopff ligt het mysterie en het freudiaanse geheim om de hoek. Onbereikbaar, maar wel prachtig aangekondigd. Het overzicht van zijn werk in Brussel is een traktatie voor liefhebbers van de romantische schaduwwereld.

Gepubliceerd op: 30/01 | 2004 Geplaatst in de volgende categorieën:

• archief
• Cultuur

door Erik Spaans

• E-mail
• Twitter
• Facebook
• LinkedIn

Wie héél goed zoekt, zal op de reusachtige overzichtstentoonstelling van het oeuvre van Fernand Khnopff in Brussel één kunstwerkje kunnen vinden waarop sprake is van een zorgeloze, onbekommerde sfeer. Ergens halverwege de tentoonstelling hangt tussen een aantal schetsen een bescheiden aquarel met een strandscène. We zien een garnalenvisser die aan de vloedlijn met zijn visnet in de weer is. Het is een mooie dag en de visser lijkt geheel op te gaan in zijn werk. Het tafereeltje ademt een vredige, opgewekte sfeer. Khnopff zal wel in een goed humeur zijn geweest toen hij besloot dat vissertje in de compositie op te nemen. Als hij tekeningen of schilderijen naar de natuur maakte, werd de mens in de regel uitgebannen.

Voor de goede orde: Khnopff heeft talloze. mensen getekend en geschilderd. Vrouwen vooral. Nu eens ijl, sereen en mysterieus, dan weer beangstigend realistisch. Maar wanneer hij zich eenmaal aan een stadsgezicht of landschapje zette, dan had de mens daarin niets te zoeken. En áls hij al eens mensen in een ruimtelijke, natuurlijke omgeving plaatste - zoals de boswachter van het plaatsje Fosset - dan lijken ze daar helemaal niet thuis te horen. Ze staan er verloren bij: als astronauten die zojuist op een vreemde planeet zijn beland.